Να έχεις καταφέρει να ανέβεις με τον ιδρώτα σου, την αξία σου και δίχως να σου χρωστάει κανείς κάτι, στον ανώτατο θώκο της ιεραρχίας και εσύ να θες να μοιραστείς την εξουσία. Να είσαι ο πλανητάρχης και να θες να κάνεις και άλλους σαν εσένα. Τότε, απλώς ανοίγεις το επάγγελμα και σε άλλους.
Όταν φέρνουμε βασιλιάδες, μονάρχες και αυτοκράτορες στο μυαλό μας, συνήθως έχουμε την άποψη ότι είναι άτομα εξουσιομανή, συγκεντρωτικά, απολυταρχικά και αδίστακτα. Και φυσικά ο οποιοσδήποτε ανώτατος άρχοντας που σέβεται τον εαυτό του για να ανέβει ή να παραμείνει στο ανώτατο κλιμάκιο της ιεραρχίας πρέπει να σκοτώσει τουλάχιστον έναν άνθρωπο του στενού του οικογενειακού κύκλου. Όλως τυχαίως μου έρχεται και ένας στο μυαλό ο οποίος οργίασε πάνω σε αυτό το ζήτημα και δεν είναι κάποιος βάρβαρος βασιλιάς της ανατολής, παρόλα αυτά αγιοποιήθηκε κιόλας. Η αλήθεια βέβαια δεν απέχει πολύ από όλα αυτά και κυρίως για τα χρόνια που αναφερόμαστε. Και αναφερόμαστε στους τελευταίους αιώνες της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, λίγο πριν διαχωριστεί σε ανατολική και δυτική και λίγο πριν ξεκινήσει η περίοδος που χαρακτηρίστηκε ως μεσαίωνας.
Η αυτοκρατορία, ναι μεν ήταν στο απόγειο της έκτασής της, ναι μεν ήταν το μεγαλύτερο βασίλειο, ναι μεν ο αυτοκράτορας της ήταν και ο πλανητάρχης εκείνης της εποχής, όμως αντιμετώπιζε πάρα πολλά ζητήματα εσωτερικής αλλά και εξωτερικής φύσεως, τα οποία απειλούσαν την ύπαρξή της.
Πολλοί γειτονικοί λαοί, κυρίως από το βορρά, όπως ήταν οι γερμανικές φυλές, αμφισβητούσαν την κυριαρχία της αυτοκρατορίας. Επίσης, η διαφθορά στις τάξεις των κρατικών λειτουργών και στρατηγών ήταν πλέον πάρα πολύ μεγάλη. Επιπροσθέτως, οι επαρχίες που ήταν μακριά από το κέντρο εξουσίας , τη Ρώμη, ήταν πολύ δύσκολο να διοικηθούν. Τέλος, το ανερχόμενο κίνημα του Χριστιανισμού απειλούσε την παραδοσιακή εξουσία και θρησκευτική δομή της αυτοκρατορίας.
Ο Γάιος Αυρήλιος Βαλέριος Διοκλητιανός, με καταγωγή τα ρωμαϊκά Σάλωνα, κοντά στη σημερινή πόλη του Σπλιτ στην Κροατία, αφού έκανε μεγάλη καριέρα στις ρωμαϊκές λεγεώνες, τυγχάνοντας μεγάλης αναγνώριση από τους λεγεωνάριούς του αλλά και από τους αυτοκράτορες που υπηρέτησε, εκμεταλλεύτηκε τη δολοφονία του αυτοκράτορα Νουμεριανού και το 284 μ.Χ. στέφθηκε αυτοκράτορας.
Γνώστης όλων των προβλημάτων που ταλάνιζαν την αυτοκρατορία και με πλήρη επίγνωση του σημαντικού του ρόλου δε θα κρυβόταν σε ένα παλάτι στη Ρώμη απολαμβάνοντας τις ανέσεις και την πολυτέλεια που προσέφερε η θέση, αλλά σαν νομάς θα σερνόταν σε κάθε γωνιά της αυτοκρατορίας για να διοικήσει. Δεν έμεινε γνωστός στην ιστορία μόνο για τους τεράστιους και απάνθρωπους διωγμούς εναντίον των χριστιανών αλλά και για τον μοναδικά προοδευτικό τρόπο διακυβέρνησης.
Στην αρχή, χώρισε την αυτοκρατορία σε δύο κομμάτια. Το ανατολικό το ανέλαβε ο ίδιος του τοποθετώντας την έδρα διακυβέρνησής του την πόλη Νικομήδεια της Βυθινίας. Το δυτικό το έδωσε να το διοικήσει ως ισάξιός του στον Μαξιμιανό, με καταγωγή από την περιοχή της Πανονίας, με έδρα το σημερινό Μιλάνο. Έτσι έχουμε την περίοδο της διαρχίας με δύο Αυγούστους να μοιράζονται την εξουσία και τις τιμές για την αποτελεσματικότερη διοίκηση της αυτοκρατορίας.
Σε δεύτερο στάδιο χώρισε το ανατολικό και δυτικό τμήμα σε άλλα δύο τμήματα και τοποθέτησε άλλους δύο ισάξιους διοικητές, όχι όμως με την τιμητική προσφώνηση ως Αυγούστους, αλλά ως Καίσαρες. Στο ανατολικό κομμάτι με έδρα το Σίρμιο , μια πόλη στη σημερινή βόρεια Σερβία, τοποθέτησε τον Γαλέριο με καταγωγή από τη σημερινή πόλη της Σόφιας στη Βουλγαρία. Στο δυτικό κομμάτι τοποθέτησε τον Κωνστάντιο το Χλωρό, με καταγωγή από την επαρχία της Δαρδανίας πιθανότατα από τη σημερινή πόλη του Νις της Σερβίας και με έδρα τη γαλατική πόλη Τρεβήρους. Με την περίοδο της τετραρχίας άνοιξε για τα καλά το επάγγελμα του αυτοκράτορα.
Η περίοδος της τετραρχίας χαρακτηρίζεται ως η τελευταία προσπάθεια ανασυγκρότησης και διατήρησης της παραδοσιακής μορφής της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας. Παρόλο που για πρώτη φορά έγινε διαχωρισμός Ανατολής και Δύσης . Ο Διοκλητιανός με αυτόν τον τρόπο έβαλε στο παιχνίδι της διακυβέρνησης ανθρώπους όχι απλά γόνους αυτοκρατόρων αλλά και ικανότατους διοικητές. Ένας τέτοιος ήταν όπως αποδείχθηκε αργότερα ο Φλάβιος Βαλέριος Αυρήλιος Κωνσταντίνος , γνωστός σε όλους μας ως Μέγας ή Άγιος Κωνσταντίνος, γιος του Κωνστάντιου του Χλωρού, ο οποίος πιθανότατα δε θα γίνονταν ποτέ ο απόλυτος μονάρχης και μέγας αυτοκράτορας εάν δεν άνοιγε το επάγγελμα του αυτοκράτορα.
Ο Διοκλητιανός όταν κατάλαβε ότι οι δυνάμεις του τον εγκαταλείπουν και ότι λόγω γήρατος δεν έχει να προσφέρει άλλο παραιτήθηκε το 305 μ.Χ. και εγκαταστάθηκε στο παλάτι που έχτισε για τον εαυτό του στο Σπλιτ πάνω στα ερείπια της αρχαιοελληνικής πόλης της Ασπαλάθου στη Δαλματία, αφήνοντας τους υπόλοιπους να φαγωθούν για το ποιος θα επικρατήσει των υπολοίπων. Λίγο πριν φύγει από τη ζωή είδε τον μισητό του Μέγα Κωνσταντίνο να επικρατεί όλων των υπολοίπων και να ξεκινάει μία νέα περίοδος για την αυτοκρατορία.
Powered by Στράτος Πιστικός
