Για το διάβασμα έχουν γραφτεί πολλά βιβλία και υπάρχουν άπειρες συμβουλές σχετικά με το πώς πρέπει να διαβάζει κάποιος, ώστε να έχει καλύτερα αποτελέσματα και καλύτερες επιδόσεις.
Φυσικά, όταν δίνουμε συμβουλές πρέπει να έχουμε στο νου μας την ηλικία του ατόμου που διαβάζει, τη φύση του μαθήματος και τον σκοπό.
Υπάρχουν όμως, γενικές οδηγίες που μπορούν να εφαρμοστούν σε κάθε περίσταση.
Τα πιο σημαντικά ερωτήματα σχετικά με το διάβασμα είναι το: Πού; Πότε; Πόσο; Πώς;
Είναι απαραίτητο να διασφαλίσουμε τον σωστό χώρο για το διάβασμα.
Δηλαδή, ένα γραφείο και μία κατάλληλη καρέκλα η οποία να δίνει τη δυνατότητα στο σώμα μας να έχει τη σωστή θέση.
Σημαντικός είναι και ο σωστός φωτισμός, δηλαδή στους δεξιόχειρες να πέφτει από την αριστερή πλευρά και το αντίστροφο.
Καλό είναι να υπάρχει φωτιστικό γραφείου που να δίνει τη δυνατότητα να υπάρχει σωστό φως τις απογευματινές και βραδινές ώρες.
Στην επιφάνεια του γραφείου πρέπει να υπάρχουν μόνο τα πράγματα που χρειάζονται άμεσα (βιβλίο, τετράδιο, χάρτης…), ώστε τα υπόλοιπα να μην τραβάνε την προσοχή.
Ο χώρος πρέπει να μην είναι πολύ ζεστός, καθώς και να μην υπάρχει φασαρία.
Κάποιους τους βοηθάει η χαμηλή μουσική, γενικά όμως η τηλεόραση είναι καλό να είναι κλειστή, όπως και ο υπολογιστής και το τηλέφωνο.
Επίσης, δυνατές συνομιλίες άλλων, έστω και σε διπλανά δωμάτια μπορεί να δυσκολέψουν τη διαδικασία του διαβάσματος.
Το διάβασμα καθημερινά στον ίδιο χώρο και την ίδια ώρα δημιουργεί συνήθεια και διευκολύνει την προσοχή και τη συγκέντρωσή μας.
Για να εξασφαλιστεί κατάλληλος χρόνος διαβάσματος είναι σημαντικό να προγραμματιστεί όλη η μέρα.
Στο καθημερινό πρόγραμμα πρέπει να καθοριστεί ακριβώς η ώρα που αρχίζει και που τελειώνει η κάθε δραστηριότητα καθώς και ο χρόνος ξεκούρασης.
Πρέπει να λάβουμε υπόψη μας: την άφιξη στο σχολείο, τα αθλήματα, τον ελεύθερο χρόνο, τις υποχρεώσεις μέσα στο σπίτι, το παιχνίδι, τους φίλους, την παρακολούθηση τηλεόρασης, την ενασχόληση με τον υπολογιστή, τα γεύματα, τον χρόνο για την προσωπική μας υγιεινή, τις συζητήσεις με τα μέλη της οικογένειάς μας και φυσικά το διάβασμα.
Το καλύτερο είναι να ξεκινάει το διάβασμα την ίδια ώρα πάντα.
Κατά τη διάρκεια του διαβάσματος, είναι σημαντικό να γίνονται μικρά διαλείμματα, για να πιει το παιδί λίγο νερό, να πάει τουαλέτα, και να ξεπιαστεί.
Με τίποτα δεν πρέπει να γίνονται μεγάλης διάρκειας διαλείμματα, διότι το κίνητρο για διάβασμα μειώνεται και θα πρέπει να αποκτηθεί ξανά από την αρχή η απαραίτητη συγκέντρωση.
Το καθημερινό πρόγραμμα είναι καλό να υπάρχει γραμμένο σε μεγάλο χαρτί και κολλημένο σε ένα μέρος, όπου θα το βλέπει εύκολα, για παράδειγμα πάνω στο γραφείο ή στην πόρτα του δωματίου.
Έτσι και το ίδιο το παιδί θα ξέρει τι έχει να κάνει και πότε, αλλά και οι γονείς δεν θα χρειάζεται να υπενθυμίζουν συνέχεια στο παιδί τι πρέπει να κάνει, να του λένε συνέχεια ότι έχει να διαβάσει, να νευριάζουν και να απειλούν.
Όταν ο μαθητής προσέχει στο σχολείο και ακούει προσεκτικά, το απόγευμα στο σπίτι του θα θυμάται το 75%.
Είναι σημαντικό να επαναλαμβάνεται στο σπίτι μετά από κάποια ώρα το μάθημα της κάθε μέρας, όσο υπάρχει ακόμη στη μνήμη το μεγαλύτερο μέρος του.
Αυτό θα βοηθήσει τον μαθητή, γιατί ο χρόνος που θα χρειαστεί να το επαναλάβει και να το μάθει θα είναι πολύ μικρότερος από το να επανέλθει στο μάθημα μετά από καιρό.
Αν αφήσουμε να περάσουν οι μέρες, το μάθημα θα έχει χαθεί από τη μνήμη μας και θα χρειαστεί να αφιερώσουμε πολύ περισσότερο χρόνο.
Οι μαθητές που δεν παρακολουθούν μέσα στην τάξη και που δεν διαβάζουν καθημερινά δυσκολεύονται αρκετά στις εξετάσεις και χρειάζεται να διαβάζουν πολλές ώρες, χωρίς να έχουν το επιθυμητό αποτέλεσμα, αφού όλη η διδακτέα ύλη έχει ξεχαστεί.
«Επανάληψη μήτηρ πάσης μαθήσεως», όπως χαρακτηριστικά λέμε.
Τι πρέπει να γνωρίζουμε για τη μνήμη και τη διαδικασία της απομνημόνευσης;
Όλα όσα θέλουμε να διατηρήσουμε στη μνήμη μας, πρέπει να τα συνδέσουμε με γνώσεις που κατέχουμε πολύ καλά.
Οι άνθρωποι με μεγάλη φαντασία έχουν και καλύτερη μνήμη και θυμούνται πιο εύκολα.
Μνήμη και σκοπός πηγαίνουν μαζί. Όσο πιο σημαντικός για εμάς ο σκοπός, τόσο πιο εύκολα θα πετύχουμε την απομνημόνευση που επιθυμούμε.
Η χωρητικότητα της οπτικής μνήμης είναι πολύ μεγαλύτερη από αυτή της λεκτικής. Οι εικόνες μένουν στη μνήμη μας πολύ περισσότερο από τις λέξεις – «Μια εικόνα 1000 λέξεις»
Πώς μπορούμε να αυξήσουμε το κίνητρο για μάθηση;
- Παίρνουμε την απόφαση ότι θα διαβάσουμε.
- Γιορτάζουμε την επιτυχία μας (π.χ. το άριστα σε δύσκολο διαγώνισμα).
- Βρίσκουμε ενδιαφέρον στην ύλη (πάντα υπάρχει!).
- Επιβραβεύουμε τον εαυτό μας, όταν τηρούμε το πρόγραμμα του διαβάσματός μας, με μία έξοδο.
- Σκεφτόμαστε ότι οι καλοί μαθητές δεν είναι πιο έξυπνοι, αλλά πιο οργανωτικοί και με καλύτερη μέθοδο διαβάσματος.
Τι πρέπει να μην κάνεις ποτέ:
- Μην διαβάζεις μόνο από τα τετράδια και τις σημειώσεις σου (κάποια από αυτά μπορεί να είναι λάθος γραμμένα).
- Μην έχεις πολύ μεγάλες καθημερινές απαιτήσεις από τον εαυτό σου!
- Μην διακόπτεις το διάβασμα μόλις δεν καταλαβαίνεις κάτι!
- Μην ντρέπεσαι να ζητήσεις βοήθεια!
- Μην πιστεύεις ότι δεν θα τα καταφέρεις λόγω της δυσκολίας της ύλης – όλα μπορούμε να τα μάθουμε με τον σωστό τρόπο!
- Μην παραλείπεις την επανάληψη!
- Μην παρατάς το διάβασμα για να βγεις με φίλους ή να κάνεις κάτι πιο διασκεδαστικό!
- Μην βασίζεσαι σε ξένες σημειώσεις!
- Μην πιστεύεις τους φίλους σου, που σου λένε ότι διαβάζουν πολύ λίγο κι όμως αριστεύουν!
- Μην απορρίπτεις τη βοήθεια και τις συμβουλές!
- Μην μαθαίνεις παπαγαλία λέξεις και εκφράσεις χωρίς να έχεις ιδέα για το τι πραγματικά λένε.
Τι πρέπει να κάνεις πάντα:
- Όταν διαβάζεις ένα νέο κεφάλαιο πρέπει να κάνεις καλή και λεπτομερή ανάγνωση σε όλο το κείμενο, διαβάζοντας όλες τις επικεφαλίδες και τις υποσημειώσεις.
- Διαβάζοντας το μάθημα προσπάθησε να απαντήσεις σε ερωτήσεις όπως: Ποιος; Πού; Τι; Πότε; Γιατί; Πώς;
- Διάβαζε πάντα με το μολύβι στο χέρι, υπογραμμίζοντας τις σημαντικές λέξεις, τις κύριες ιδέες και σημαντικές ημερομηνίες και ονόματα.
- Η υπογράμμιση την ώρα της ανάγνωσης κατευθύνει την προσοχή σου και κατά την επανάληψη σε βοηθάει να ξέρεις που βρίσκεσαι στο μάθημα και να εντοπίζεις γρήγορα τα πιο σημαντικά σημεία. Μπορείς να χρησιμοποιείς και διαφορετικά χρώματα, για παράδειγμα να υπογραμμίζεις τα πιο σημαντικά με κόκκινο και τα λιγότερο με μπλε.
- Προσπάθησε να συνδέσεις το περιεχόμενο του μαθήματος με τα προηγούμενα κεφάλαια – αυτό θα βοηθήσει στην κατανόηση!
- Διάβαζε το μάθημα φωναχτά! Με αυτόν τον τρόπο, πέρα του ότι μαθαίνεις και με τα μάτια αλλά και με τα αυτιά, ενισχύεται η αυτοπεποίθησή σου, όταν θα έρθει η ώρα να πεις το μάθημα μπροστά σε όλη την τάξη.
- Δίνε σημασία σε όλο το περιεχόμενο του μαθήματος: κείμενο, εικόνες, πίνακες και σχεδιαγράμματα.
- Στα μαθήματα πρέπει να παρακολουθείς προσεκτικά, είτε ο καθηγητής παραδίδει είτε εξετάζει κάποιον μαθητή.
- Τις 6-7 ώρες που βρίσκεσαι στο σχολείο πρέπει να τις εκμεταλλεύεσαι, ώστε να μαθαίνεις όλο και περισσότερα, γιατί έτσι μειώνεται ο χρόνος του διαβάσματος στο σπίτι.
- Αν το μάθημα είναι πολύ μεγάλο και δυσνόητο χώρισέ το και διάβασέ το τμηματικά!
- Κατανόησε πλήρως όλες τις έννοιες και το ξένο για σένα λεξιλόγιο, που ίσως υπάρχει.
Δαϊρούση Γιώτα
