‘Ο, τι πιο όμορφο έχουν αντικρύσει τα μάτια μου καμωμένο από ανθρώπινο χέρι.
Οι πολεμιστές του Ριάτσε, δυο χάλκινα αγάλματα που σήμερα θησαυρίζονται στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο της Μεγάλης Ελλάδας στο Ρέτζιο της Καλαβρίας.
Αυτά τα διάσημα πρόσωπα είναι τυλιγμένα με μυστήριο, αφού δεν γνωρίζουμε τίποτα για την ταυτότητά τους, την πατρότητα και την καταγωγή τους, για να μη μιλήσουμε για τον προορισμό τους.
Για περισσότερα από 2000 χρόνια ήταν κρυμμένα στον βυθό της θαλάσσιας περιοχής του Ριάτσε, εξού και η ονομασία τους. Οι συνθήκες του βυθού και η μακροχρόνια παραμονή τους εκεί, άφησαν κουσούρια στους δίμετρους «Πολεμιστές», ενώ επιστήμονες και τεχνίτες εργάσθηκαν πολλές ώρες και πολύ προσεκτικά για να ολοκληρωθεί η αποκατάστασή τους.
Η θάλασσα τελικά τους προστάτευσε από την χύτευση. Στην Ελλάδα τον 5ο αιώνα π.Χ. φιλοτεχνήθηκαν εκατοντάδες χάλκινα αγάλματα, όπου τα περισσότερα τα έλιωσαν γιατί το υλικό τους ήταν πολύτιμο και χρήσιμο. Περιλαμβάνονται στα λιγοστά αυθεντικά χάλκινα έργα που έφθασαν άθικτα έως εμάς. Αναφέρω δυο ακόμη χάλκινα αγάλματα εκείνης της περιόδου που θαυμάζουμε σήμερα, τον Ποσειδώνα ή Δια του Αρτεμισίου στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο Αθηνών και τον Ηνίοχο των Δελφών στο ομώνυμο Αρχαιολογικό Μουσείο.
Ήταν 1972 και συγκεκριμένα στις 16 Αυγούστου ότανο Στέφανο Μαριοτίνι κάνοντας κατάδυση στα νερά του Ιονίου πελάγουςστα ανοιχτάα της πόλης Ριάτσε, είδε να προβάλλειαπό τον βυθό ένα χέρι. Αυτή ήτανη αρχή μιας αποκάλυψης μοναδικής,μέσα από τη θάλασσα ξεπρόβαλαν δυο αριστουργήματα, δυο χάλκινα αγάλματαεκπληκτικής τελειότητα. Ακολούθησε η ανέλκυση τους από ειδικό συνεργείο καιμεταφερθήκαν στο Ρέτζιο, το Ρήγιο της Μεγάλης Ελλάδας ένα πολύ μεγαλο και σημαντικό κεφάλαιο της ιστορίας και του πολιτισμού μας, που έχουμε πολλά να μοιραστούμε και να γράψουμε, την επομένη φορά όμως τώρα στο θέμα μας, τους δίμετρους «Πολεμιστές».
Εκεί ολοκληρώθηκε η πρώτη φάση καθαρισμού τους και μεταφερθήκαν στην Φλωρεντία η οποία όσο καμιά άλλη πόλη γνωρίζει και αγαπάει τις τέχνες, διαθέτοντας από τα καλύτερα εργαστήρια συντήρησης έργων τέχνης και αρχαιοτήτων. Εκτέθηκαν στην Φλωρεντία και στη συνέχεια στη Ρώμη έτσι οι χάλκινοι πολεμιστές έγιναν γνωστοί σε όλη τη χώρα με αποτέλεσμαοι ιταλοί να εμπνευστούνγια κινηματογραφικές ταινίες, ποδηλατικούς αγώνες και αθλητικά ρούχα.
Πολεμιστής Α
Τους έδωσαν τα ονόματα «Πολεμιστής Α» ο νεότερος και δυναμικός και «Πολεμιστής Β» ο ώριμος και ήρεμος. Τα δυο αγάλματα φαίνονται ανθρώπινα αλλά και θεϊκά ταυτόχρονα.
Επιβάλλονται στον θεατή με το ύψος τους να αγγίζει τα 2 μέτρα και με την εκθαμβωτική ομορφιά τους. Απεικονίζουν δύο γυμνούς όρθιους γενειοφόρους άνδρες. Θαρρείς και σε κοιτούν, η έκφραση του προσώπου τους είναι τόσο φυσική. Μισάνοιχτα κόκκινα χείλη από χαλκό, ένθετα δόντια από ασήμι, μάτια ένθετα από ελεφαντοστό και υαλόμαζα και ασημένιες βλεφαρίδες. Στο σώμα τους αποτυπώνεται η ανθρώπινη ανατομία, αφού οι μύες και οι φλέβες διαγράφονται με ευκρίνεια, ενώ οι θηλές στο στήθος τους είναι από χαλκό. Από τη στάση των χεριών τους συμπεραίνουμε ότι κρατούσαν ασπίδα και δόρυ ενώ στα πόδια τους έχουν κίνηση ελαφρού βαδίσματος.
Οι τραβηγμένοι ελαφρώς ώμοι προς τα πίσω και το προτεταμένο στήθος προσδίδει στους πολεμιστές μια αγέρωχη στάση.
Μελετώντας την τεχνοτροπία τους χρονολογήθηκαν ο «Πολεμιστής Β» περί το 430 π.Χ. και ο «Πολεμιστής Α» μεταξύ του 460 και του 450π.Χ.
Ο ώριμος «Πολεμιστής» φορά κορινθιακό κράνος, ενώ ο νεότερος «Πολεμιστής» παρουσιάζεται με κυματιστά μαλλιά και γένια δημιουργώντας αντίθεση με το λείο και στιλπνό δέρμα του. Τα καλοχτενισμένα μαλλιά συγκρατούνται με ένα διάδημα.
Πολεμιστής Α Πολεμιστής Β
Οι Πολεμιστές του Ριάτσε στέκουν έτοιμοι για πόλεμο χωρίς όπλα όμως, μας περιμένουν να τους γνωρίσουμε, να τους θαυμάσουμε και να μας κόψουν την ανάσα με την τελειότητα τους .
©Μπάντη Όλγα
Φωτογραφίες από το διαδίκτυο
